Μία από τις πολύ ωραίες βολτούλες που προτείνουμε (αν τύχει και βρίσκεστε Κρήτη) είναι να επισκεφτείτε το πανέμορφο χωριό των κεραμοποιών στο Ρέθυμνο, τις Μαργαρίτες του δήμου Μυλοποτάμου.
Το ορεινό αυτό χωριό βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες του Ψηλορείτη, σε υψόμετρο 300 μέτρων, πολύ κοντά από την Αρχαία Ελεύθερνα και σε απόσταση 30 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη του Ρεθύμνου.
Το χωριό Μαργαρίτες (που αρχικά λέγονταν Μαγαρίτες) ονομάστηκε έτσι από την λέξη «μαγαρικά» (ή «μαγαρικάτα») που στα βυζαντινά χρόνια σήμαινε «πήλινα» » κι αναφέρονταν χωρίς το “ρ” που μάλλον προστέθηκε μεταγενέστερα.
Κάποιοι άλλοι, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι ονομάστηκε έτσι από τις πολλές μαργαρίτες που φυτρώνουν στην περιοχή.
Σε μια τρίτη εκδοχή μας πληροφόρησαν ότι οι Μαργαρίτες πήραν το όνομα τους από κάποια βασίλισσα της Eλεύθερνας, τη Mαργαρίτα, που εντυπωσιάστηκε τόσο από την εκπληκτική ομορφιά του τόπου,έστε πούλησε τα ακριβά της κοσμήματα, κι έδωσε εντολή να κτιστεί αυτός ο οικισμός προς τιμήν της.
Η ιστορία των Μαργαριτών περνάει από τη Βυζαντινή εποχή, την Κρητική Αναγέννηση, φτάνει στην εποχή της Τουρκοκρατίας και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το 1332 οι Ενετοί τις καίνε γιατί οι κάτοικοι αρνήθηκαν τη βαριά φορολογία. Αργότερα, συμμετείχαν στη επανάσταση των αδερφών Καλλέργη, και με τη Κρητική Αναγέννηση, στολίστηκαν με βίλες, οικόσημα, αρχοντικά, και όμορφες εκκλησίες. Το χωριό θα γίνει έδρα του Επαναστατικού Συμβουλίου κατά το 1829 – 1830. Εκεί θα γεννηθεί κι ο μετέπειτα ηγούμενος της μονής Αρκαδίου Γαβριήλ Μαρινάκης, ο πρωταγωνιστής της ανατίναξης του μοναστηριού.
Η τέχνη του πηλού, που σήμερα είναι το σήμα κατατεθέν του χωριού, συνδέεται με τον πλούτο κοιτασμάτων αργιλοχώματος στην περιοχή και είναι άρρηκτα δεμένη με την ιστορία του, αναδεικνύοντας τις Μαργαρίτες μεταξύ των μεγαλύτερων κέντρων κεραμικής στην Ελλάδα.
Οι Μαργαρίτες είναι γνωστές και ως το «χωριό των πιθαράδων», μιας και η αγγειοπλαστική παράδοση τους είναι εμφανής σε κάθε γωνιά του οικισμού.
Στις Μαργαρίτες ο επισκέπτης περπατά σε δρομάκια με μεγάλες πήλινες γλάστρες, τις περίφημες μαργαριτσανές στάμνες, ενώ έξω από κάθε σπίτι, βλέπει κανείς κεραμικά κρεμασμένα στους τοίχους και πιθάρια που κοσμούν τους ανθοστολισμένους κήπους.
Στο χωριό λειτουργούν τουλάχιστον 16 εργαστήρια αγγειοπλαστικής, το καθένα από τα οποία καταπιάνεται με διαφορετικές τεχνοτροπίες παντρεύοντας σύγχρονες και παραδοσιακές τεχνικές, ενώ οι επισκέπτες μπορούν ελεύθερα να δουν τους καλλιτέχνες επί τω έργω.
Σήμερα τα φημισμένα «τσικαλαριά» (επειδή κάποτε έφτιαχναν τσικάλια), δηλαδή πήλινες κατσαρόλες- ασχολούνται με μοντέρνες αλλά και παραδοσιακές κατασκευές. Εκεί ο επισκέπτης θα βρει και πολλές απομιμήσεις αρχαίων μινωικών αγγείων, για τουριστική κατανάλωση.
Φύση – διαδρομές.
Όσοι αγαπούν τις διαδρομές στη φύση μπορούν να κατέβουν στο Λαγκό, το φαράγγι του χωριού.
Κατηφορίζοντας απ’ τη κεντρική πλατεία του χωριού μπορείτε να περπατήσετε στο μονοπάτι Ε4 που οδηγεί στη Λαγκά και καταλήγει στην Ελληνιστική Γέφυρα της Ελεύθερνας.
Στη διαδρομή θα συναντήσετε ειδυλλιακές τοποθεσίες και σπάνια είδη φυτών. Εδώ θα δείτε τα κρητικά κυπαρίσσια, ένα είδος κυπαρισσιού που ευδοκιμεί στην περιοχή. Όσοι δεν είναι λάτρεις της πεζοπορίας, μπορούν να απολαύσουν τη θέα του φαραγγιού από το πάρκο με τα παγκάκια που υπάρχει στα νότια του χωριού.
Εκκλησίες.
Στις Μαργαρίτες υπάρχουν πολυάριθμες εκκλησίες μέσα και έξω από το χωριό. Επισκεφτείτε την παλαιότερη, τον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο, με το ταπεινό πέτρινο τέμπλο. Στον αυλόγυρο της εκκλησίας είναι θαμμένοι νεκροί του Αρκαδίου. Δείτε το όμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο της Παναγίας, προσέξτε τον Αναγεννησιακό Μιχαήλ Αρχάγγελο με τους τάφους του. Επισκεφτείτε τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο, στο κέντρο του χωριού.
Δείτε το καμπαναριό του Αγίου Νικολάου, αντιγραφή του Αρκαδίου και πολλές ακόμα.
Επισκεφτείτε τέλος το μοναστήρι του Σωτήρος Χριστού – Αγίου Γεδεών στην ανατολική πλευρά του χωριού.
Το μοναστήρι αυτό, μετόχι της Μονής Καρακάλου του Αγίου Όρους, βρίσκεται σε αυτή τη θέση από τον 16ο αιώνα.
Μέσα στον παράδεισο τον λουλουδιών μπορείτε να απολαύσετε τη μοναδική πανοραμική θέα της περιοχής και να νιώσετε την πνευματικότητα του ιερού αυτού τόπου.
Εκεί μπορείτε να θαυμάσετε τα αμέτρητα παπαγαλάκια , τα παγώνια, τις στρουθοκαμήλους, αλλά και τα σπάνια είδη φυτών και λουλουδιών.
Το χωριό Μαργαρίτες αποτελεί ιδανικό μέρος για να ξεφύγετε από την καθημερινή ρουτίνα, περπατώντας για λίγο στα πλακόστρωτα στενά του χωριού και θαυμάζοντας την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των αρχοντικών σπιτιών των Μαργαριτών.
Ανακαλύψτε ξανά την αρχαία κεραμική τέχνη μέσα από τα γραφικά μαγαζάκια και γιατί όχι να αγοράσετε όμορφα κεραμικά για το σπίτι σας.
Αν σας βρει το μεσημέρι, μην παραλείψετε να καθίσετε για παραδοσιακό κρητικό φαγητό σε μια μας από τις πολλές ταβέρνες του χωριού.